پنجشنبه گذشته، قطعه 40 گلزار شهداي بهشت‌زهراي تهران شاهد تجمع و اعتراض خانواده‌هاي شهدا به طرحي بود كه از آن با عنوان ساماندهي گلزار شهدا ياد مي‌شود.

پس از اجراي فاز اول طرح ساماندهي گلزار شهدا كه طي آن قبور قطعه 44 بهشت‌زهرا كه محل دفن شهداي گمنام بود، با هزينه‌اي حدود يك‌ونيم ميليارد تومان همسان‌سازي شد، اعتراض‌هاي فراواني نسبت به اين طرح از سوي خانواده‌هاي شهدا، شهروندان، جنبش دانشجويي، بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع مقدس و شوراي ترويج فرهنگ ايثار انجام شد.

بسياري از خانواده‌هاي شهدا با بيان اينكه «مخالف حرمت و بهسازي قطعه شهدا نيستند»، مي‌گويند: تمام خواسته ما اين است كه به سنگ مزار و حجله‌هاي بالاي سر شهدا دست نزنند وگرنه با بهسازي پياده‌رو و خيابان كه مشكلي نداريم. در ضمن اين حق ماست كه از جزئيات اين طرح مطلع باشيم، بايد قبل از هر كاري از ما رضايت مي‌گرفتند.

يكي از پدران شهدا كه مي‌گويد 3 فرزند خود را تقديم انقلاب كرده است با ناراحتي خاصي اعلام مي‌كند: به هيچ‌وجه اين سنگ قبر را هر چند كه قديمي است، با بهترين سنگ‌ها عوض نمي‌كنم. اين سنگ براي من خاطره 20سال حضور در اين مكان است.

با وجود مخالفت صريح خانواده شهدا با هرگونه تغيير در وضعيت سنگ مزار و حجله قبور، رضائيان، مديرعامل سازمان بهشت‌زهرا مي‌گويد:

هدف ما از انجام اين طرح اين است كه قطعات شهدا از اين حالت بيغوله و دخمه‌اي به شكلي در شأن نظام و شهدا دربيايد.

رضائيان با انتقاد از مخالفان اين طرح ادامه مي‌دهد: عده‌اي به علت عدم آگاهي، برخي هم به علت نداشتن مسئوليت در اجراي اين امر مهم شبهه ايجاد مي‌كنند. ما بايد اين فضا را به نسل آينده انتقال دهيم و اين بدون انجام بهسازي ممكن نيست.

رضائيان در مورد رضايت خانواده شهدا براي يكسان‌سازي مي‌گويد: اين وظيفه برعهده ما نيست و بنياد شهيد بايد جلب رضايت خانواده شهدا را انجام دهد.

هرچند اين اقدام كه به گفته مسئولان با هماهنگي دهقان، رئيس بنياد شهيد و قاليباف، شهردار تهران صورت مي‌گيرد، به دنبال ماندگار كردن قبور با استفاده از مصالح بهتر و يكسان‌سازي و شكيل كردن گلزار شهدا به‌منظور القاي بيشتر فضاي معنوي به زائران و جلوگيري از امحاء عكس‌ها و مدارك شخصي شهيدان است، اما به صورت كلي ريشه‌ها و محكمات فرهنگي – محيطي گلزار شهدا را دستخوش تغيير و تحول قرار مي‌دهد.

بي‌ترديد اين يكسان‌سازي، هرچند در تلاش است كه با رگه‌هايي از معماري اسلامي – ايراني باشد، ليكن در يك صورت كلي و يكسان تداعي‌گر قبور كشته‌شدگان فرا مرزهاست.

گلزار شهدا به تنهايي بخشي از موزه و تاريخ بزرگ دوران دفاع مقدس است كه به هيچ‌وجه قابل بازسازي با هيچ امكاناتي نيست و هر سنگ قبر، سندي گويا از انديشه‌هاي شهيدان و تنوع در شكل آنها نماد مردمي بودن دفاع است يكسان‌سازي قبور و انتقال آثار شخصي شهدا به يك موزه متمركز به شدت از تاثيرگذاري و معرفي چهره معنوي شهدا كم مي‌كند.

به نظر مي‌رسد مسئولان اين طرح در راس آن شهرداري تهران بايد با اعمال نظرات خانواده‌هاي شهدا و قبول كردن هشدارهاي دلسوزان تغييرات اساسي را در اجراي اين طرح در دستور كار خود قرار دهند.